Ενδο-επαγγελματικές μεταβολές στην κοινωνική στρωμάτωση σε περιόδους κρίσης: συγκριτική μελέτη των Ελλήνων και των Αλβανών οικοδόμων στην Αθήνα

Abstract

Η διατριβή εξετάζει τα μοτίβα και τις διαδικασίες ενδο-επαγγελματικής κοινωνικής στρωμάτωσης μεταξύ Ελλήνων και Αλβανών οικοδόμων και πως οι διαχωρισμοί και οι εργασιακές συνήθειες μεταβάλλονται σε περιόδους κρίσης. Πρόκειται για μια μελέτη περίπτωσης των εργαζόμενων στον κατασκευαστικό κλάδο στην Αθήνα από το 2020-2022, με βάση την επιτόπια έρευνα. Στην Ελλάδα, η εργασία των μεταναστών στον κατασκευαστικό κλάδο είναι ένα σταθερό χαρακτηριστικό και η απασχόληση στο επάγγελμα του οικοδόμου ήταν παραδοσιακά συνδεδεμένη με περιθωριακές ομάδες. Το ερώτημα ωστόσο είναι, ποιες είναι οι νέες γραμμές οριοθέτησης που αντικαθιστούν τις παλιές, ποιες διαδικασίες διαιωνίζουν τον εγκλωβισμό των εργατών και πως οι διαδικασίες από-ειδίκευσης τους επηρεάζουν. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, τα υψηλά επίπεδα ανεργίας, σε συνδυασμό με τη μείωση των μισθών και της απασχόλησης, οδήγησαν σε αυξημένο ανταγωνισμό μεταξύ Ελλήνων και μεταναστών στον κατασκευαστικό κλάδο. Ο κοινωνικός αντίκτυπος των παραπάνω, είναι η θέσπιση νέων κριτηρίων στον καταμερισμό της εργασίας και ένα νέο σύνολο σχέσεων που δημιουργούνται στον ίδιο τύπο εργασίας. Έτσι, η συγκεκριμένη διατριβή πρόκειται να εξετάσει ποιες είναι οι νέες τακτικές που υιοθετούν οι εργαζόμενοι για να παραμείνουν ενεργοί στο επάγγελμα.Σε πολλές χώρες σε όλη την Ευρώπη, οι κανονισμοί για την απασχόληση, τη μετανάστευση και τις δεξιότητες, έχουν υποστεί μετασχηματισμούς που αναδιαμορφώνουν τη σύνθεση του μεταναστευτικού εργατικού δυναμικού στις αγορές εργασίας της οικοδομής. Επίσης, ο κατασκευαστικός κλάδος παρουσιάζει αύξηση των μορφών αυτό-απασχόλησης και μεταφερόμενου εργατικού δυναμικού, όπου και τα δυο εξυπηρετούν τη μείωση των μισθών, των παροχών και άλλων μορφών κοινωνικής ασφάλισης. Ως αποτέλεσμα, τα μοτίβα της απορρύθμισης της απασχόλησης, έχουν κενά στην οικοδόμηση της ασφάλειας των εργαζομένων, μέσω της αύξησης των μορφών ψευδο-απασχόλησης και των υψηλών ποσοστών υπεργολαβίας. Χρησιμοποιώντας αρχεία, ιστορικά δεδομένα και συλλέγοντας μαρτυρίες από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 για Αλβανούς μετανάστες, η διατριβή στοχεύει να διαφωτίσει τις βασικές παραμέτρους που εμπλέκονται στη στρωμάτωση μεταναστών και γηγενών εργατών.The thesis examines the patterns and processes of intra-occupational stratification between Greek and Albanian construction workers and how divisions and work ethic change within this occupation in times of crisis. It is a case study of jobs in the building sector of Athens during 2020-2022 based on a fieldwork. In Greece, migrant labour has been a stable feature in the construction sector and work in building trade was traditionally connected to marginal groups. The question, however, is, what new lines of demarcation replace the old ones, which procedures perpetuate workers’ entrapment and how deskilling process affects them. During crisis, high levels of unemployment, combined with a decreasing rate of pay and employment status, have led to increased competition between Greek and migrant workers in construction industry. The social impact of the above is the establishment of new criteria for labour or job divisions, and a new set of relationships fabricated in the same type of work. Thus, this thesis is going to scrutinize which are the new tactics adopted by builders in order to stay active in business.In many countries across Europe, regulations of employment, immigration and skill have undergone transformations that are re-shaping migrant composition in building labour markets. Also, the construction industry has seen a rise in false forms of self-employment and ‘posted labour’, both of which serve to lower wages, benefits and other forms of social security. As a result, patterns of employment deregulation have hollowed-out building workers’ security through high rates of subcontracting and false self-employment. Using archive, historical data and gathering follow- up testimonies from the early 1990’s till today on Albanian migrants, the paper aims at confronting the main parameters involved in the stratification of migrant and indigenous workers.