Η κατασκευή της επαγγελματικής ταυτότητας και οι διαστάσεις του «καλού» εκπαιδευτικού της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην Ελλάδα σήμερα

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία διερευνά την επαγγελματική ταυτότητα του Έλληνα εκπαιδευτικού της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, καθώς και τα χαρακτηριστικά και τις διαστάσεις του «καλού» εκπαιδευτικού. Με τη μέθοδο της ποιοτικής έρευνας και βασισμένη στη θεωρία της συμβολικής διαντίδρασης επιχειρεί να αναδείξει τα στοιχεία της επαγγελματικής ταυτότητας που κατασκευάζει ο Έλληνας εκπαιδευτικός, όπως και την οπτική των μαθητών και των εκπαιδευτικών σχετικά με τις διαστάσεις του «καλού» εκπαιδευτικού. Εξερευνώντας θεωρητικές κοινωνιολογικές προσεγγίσεις καταγράφει αρχικά τους ευρύτερους μηχανισμούς και τα στάδια εξέλιξης μιας επαγγελματικής ταυτότητας, για να παρουσιαστούν στη συνέχεια οι ιδιαιτερότητες της επαγγελματικής ταυτότητας του Έλληνα εκπαιδευτικού. Η επαγγελματική ταυτότητα που κατασκευάζει ο Έλληνας εκπαιδευτικός της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στα δημόσια και ιδιωτικά Λύκεια σχετίζεται με την ικανοποίηση από το επάγγελμα, τις πιέσεις που αισθάνεται ότι δέχεται, το φύλο, την ειδικότητα και το είδος του Λύκειου στο οποίο εργάζεται. Παρατηρείται ότι ο ίδιος θεωρεί τον ρόλο του υποβαθμισμένο. Παράλληλα, η παρούσα εργασία επιχειρεί να αναδείξει τα χαρακτηριστικά και ταυτόχρονα τις διαστάσεις ενός «καλού» εκπαιδευτικού. Η απόπειρα στρέφεται προς δύο κατευθύνσεις. Αρχικά, παρουσιάζεται η οπτική των μαθητών και στη συνέχεια η οπτική των εκπαιδευτικών αναφορικά με τον «καλό» εκπαιδευτικό. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν αναδεικνύουν τα χαρακτηριστικά και τις διαστάσεις του «καλού» Έλληνα εκπαιδευτικού, αναφορικά με την προσωπικότητά του και σε σχέση με τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους στην εκπαιδευτική διαδικασία – τους μαθητές, τους γονείς των μαθητών, τους συναδέλφους και τη διεύθυνση των σχολείων. Τελικά, αναδεικνύεται ότι ο Έλληνας εκπαιδευτικός της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης έχει μία πολύπλευρη και πολυδιάστατη ταυτότητα, που σχετίζεται με τις απαιτήσεις, τις ελπίδες και τις προσδοκίες για το ρόλο του, που εκφράζονται όχι μόνο από τις εμπλεκόμενες στην εκπαιδευτική διαδικασία πλευρές, αλλά και από τον ίδιο για τον εαυτό του.

The present diploma thesis examines the professional identity of the Greek teachers in Secondary Education in Greece, as well as the characteristics and the dimensions of the “good” teacher. Following the method of a qualitative research and based on the theory of symbolic interactionism it attempts to show the elements of the professional identity constructed by the Greek teacher, as well as the view of the students and the teachers regarding the dimensions of the “good” teacher. By exploring the theoretical sociological perspectives it records the mechanisms and the developmental stages of any professional identity, to present consequently the specificities of the professional identity of the Greek teacher. The professional identity constructed by the Greek teacher in Secondary Education both on public and private Lyceum relates to the satisfaction from his/her profession, the pressures he/she feels that he/she accepts, his/her sex, the specialisation and the type of the Lyceum he/she works for. It is observed that he/she regards his/her role devaluated. Furthermore, the present thesis attempts to show the characteristics and at the same time the dimensions of a “good” teacher. This attempt follows two directions. Firstly, it presents the students’ view and consequently the teachers’ view on the “good” teacher. The conclusions drawn show the characteristics and the dimensions of the “good” Greek teacher, regarding his/her personality and the relations formed with the involved parts in the educational procedure – students, the parents of the students, the colleagues and the principle of the schools. Finally, this study shows that the Greek teacher in Secondary Education bears a multifaceted and a multidimensional identity, which relates to the demands, hopes and expectations expressed for his role, not only by all the involved parts in the educational procedure , but also by him/her for himself/herself.