Audiatur et altera pars: η αρχή της ισότητας των όπλων στις διεθνείς ποινικές διαδικασίες

Abstract

Η ιδέα πίσω από την ισότητα των δικονομικών όπλων μπορεί να εντοπιστεί πολλούς αιώνες πίσω και σε διάφορες μορφές, κρυμμένη πίσω από άλλες έννοιες. Μία από τις πιο αρχαίες έννοιες αντικατοπτρίζεται στις λατινικές παροιμίες libra justa justitiam servat και audiatur et alter pars. Η ανάγκη για δικαιοσύνη και για το θρίαμβο της αλήθειας θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή μόνο εάν ο κατηγορούμενος αντιμετωπίζεται με ελάχιστα επίπεδα ισότητας έναντι των ισχυρών κρατικών αρχών. Η ισορροπία είναι ο στόχος του σύμπαντος και το ίδιο ισχύει και για τα δικαστικά συστήματα. Ανεξάρτητα από τον τύπο τους, ο κατηγορούμενος, ως το άτομο στο προσκήνιο, χρειάζεται όλα τα μέσα για να προετοιμάσει την υπόθεσή του με τον πιο αποτελεσματικό και ανεμπόδιστο τρόπο, καθώς διακυβεύονται οι προσωπικές του ελευθερίες. Το νομικό πλαίσιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποχρεώνει τα δικαστήρια, μέσω πολυάριθμων θεσμών και διατάξεων, να μην αντιμετωπίζουν τον κατηγορούμενο σε μειονεκτική θέση έναντι της Εισαγγελίας. Αλλά όταν η θεωρία ενσωματώνεται στην πράξη, η νομολογία δείχνει ότι προκύπτουν δυσκολίες, καθώς συγκρούονται διαφορετικές δυναμικές από διαφορετικούς παράγοντες. Τα κράτη, τα θύματα, η δημόσια τάξη, οι πολιτικές ατζέντες και τα αποδεικτικά στοιχεία είναι μερικές από τις δυναμικές που έχουν αντίκτυπο στις διαδικασίες, μετατρέποντας το δικαστήριο σε μια αρένα όπου τα αντίθετα συμφέροντα εμπλέκονται σε μια νομική σύγκρουση.The concept behind the EoA can be traced way back in many centuries and in different forms, hidden behind other concepts. One of the most ancient ones is reflected in the Latin proverbs libra justa justitiam servat and audiatur et alter pars. The need for justice and the triumph of truth could only be acceptable if the accused was treated with minimum standards of equality against the powerful state authorities. The equilibrium is the goal of the universe and so it is for judicial systems. No matter the type of them, the accused, as the person in the spotlight, needs all means to prepare his case in a most efficient and unimpeded way, since his personal liberties are at stake. Human rights’ legal framework compels the courts and tribunals, through numerous institutions and provisions, not to treat the accused in disadvantage vis-à-vis the Prosecution. But when theory is embodied into practice, the jurisprudence shows that difficulties arise, since different dynamics from different factors collide. States, victims, public order, political agendas and evidence are some of the dynamics that have an impact on the proceedings, transforming the court into an arena where opposite interests are engaged to a legal tug-of-war.