Μεταπτυχιακές εργασίες
Μόνιμο URI για αυτήν τη συλλογήhttps://beta-pandemos.panteion.gr/handle/123456789/28
Νέα
Αυτή είναι η συλλογή από το παλιό σύστημα με ID:cid:14
Περιηγούμαι
Πρόσφατες Υποβολές
Τεκμήριο Ομοφυλοφιλία και γονεϊκότητα: «νέες» μορφές συγγένειας(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2012) Ουσαντζοπούλου, Καλλιόπη-Φανή; Τουντασάκη, Ειρήνη; Αθανασίου, Αθηνά; Παπαγαρουφάλη, Ελένη; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΟμοφυλόφιλες γυναίκες που επιλέγουν να γίνουν μητέρες στην Ελλάδα σήμεραΤεκμήριο Μορφώματα βίας και αντίστασης : η απεργία πείνας των τριακοσίων μεταναστών(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2014) Φραγκούλια, Κασταλία Ζ.; Γκέφου-Μαδιανού, Δήμητρα; Αστρινάκη, Ουρανία; Νοταράς, Ανδρέας; Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΗ παρούσα μελέτη εγγράφεται σε ένα χρονικό και αφηγηματικό συνεχές που εκκινεί από την κοινωνική και νομική εγκατάλειψη των τριακοσίων μεταναστών πριν την έναρξη της απεργίας πείνας το 2011 σε μια ιδιότυπη συνθήκη έστω και προσωρινής κοινωνικής ενσωμάτωσης και νομικής αναγνώρισης και στην εκ νέου κοινωνική στιγματοποίηση και νομική εγκατάλειψη μετά τη λήξη της. Αξιοποιώντας τη θεωρητική παρακαταθήκη του Victor Turner για το κοινωνικό δράμα, τις διαμάχες που εντοπίζονται σε κάθε μονάδα κοινωνικής οργάνωσης και ενέχουν έναν έντονα συγκρουσιακό χαρακτήρα, σκιαγραφείται η σύγκρουση των τριακοσίων μεταναστών με το ελληνικό κράτος και αναδεικνύονται οι χωρικές συνθήκες της εξέλιξης του κοινωνικού δράματος που διαμόρφωσαν τους όρους για την ανάδυση νέων ριζοσπαστικών υποκειμενικοτήτων με απώτερο στόχο να κατανοηθεί η δυναμική που έχει η απεργία πείνας στην έστω και προσωρινή ανατροπή των επισφαλών συνθηκών στις οποίες διαβιούν.Τεκμήριο Τα «παράσημα» του πόνου: ο πόνος ως παραγωγική διαδικασία στην περίπτωση των χορευτών/ριών(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2014) Καλπατσόγλου, Ιωάννα-Μαρία Κ.; Παπαγαρουφάλη, Ελένη; Γιαλούρη, Ελεάνα; Μακρής, Γεράσιμος; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΑντικείμενο αυτής της εργασίας είναι η ανίχνευση των ποικίλων «πρόσημων» του πόνου εστιάζοντας κυρίως στις αφηγήσεις επαγγελματιών χορευτριών και χορευτών που τονίζουν τη θετικότητα που μπορεί αυτός να παράγει. Πιο συγκεκριμένα, υιοθετώντας την τρέχουσα ανθρωπολογική οπτική για τον πόνο, η οποία, αντλώντας από τις πρόσφατες κοινωνιο-ανθρωπολογικές προσεγγίσεις του σώματος και των συναισθημάτων απομακρύνεται από τη διχοτομία «σώμα-ψυχή» και τα προσεγγίζει σαν μια ενσωματωμένη εμπειρία με αισθητηριακές και συναισθηματικές διαστάσεις, η παρούσα εργασία ερευνά το νόημα και την πολιτισμική κατασκευή του πόνου όσον αφορά τις χορεύτριες και τους χορευτές, μέσα από τις αφηγήσεις επαγγελματιών χορευτριών και χορευτών κλασικού μπαλέτου. Με γνώμονα την εμφανή διαφορά ως προς τη νοηματοδότηση της εμπειρίας του πόνου εκ μέρους των χορευτριών και των χορευτών (έναντι άλλων περιπτώσεων) η εργασία αναπτύσσει δύο είδη πόνου: τον πόνο ως εχθρό ή οδύνη και τον πόνο ως σύμμαχο. Ωστόσο, η προσπάθεια να δοθεί έμφαση στις αφηγήσεις των χορευτριών και των χορευτών δεν έχει ως στόχο να δαιμονοποιήσει μια αφήγηση έναντι μιας άλλης. Αυτό που τελικά καταδεικνύεται είναι ότι η εστίαση στις αφηγήσεις των δρώντων υπό έρευνα υποκειμένων μας βοηθά να αντιληφθούμε πώς οι κυρίαρχοι λόγοι - οι μεγάλες δομές- επηρεάζουν τις ζωές των ανθρώπων και πώς αυτοί τελικά συνδιαμορφώνουν την πραγματικότητα.Τεκμήριο Αναπαραστάσεις της queer κουλτούρας και εννοιολογήσεις της συγγενειακότητας από queer υποκείμενα: αναγνώσεις της τηλεοπτικής σειράς “Queer as folk”(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2014) Τριανταφυλλίδης, Σάββας Ι.; Τουντασάκη, Ειρήνη; Γκέφου-Μαδιανού, Δήμητρα; Οικονόμου, Λεωνίδας; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΗ παρούσα διπλωματική εργασία στοχεύει στην κατανόηση και ερμηνεία των Λόγων που προβάλλονται από την αμερικανο-καναδική τηλεοπτική σειρά «Queer as folk» για τα queer υποκείμενα καθώς κι εκείνων που αρθρώνουν τα ίδια τα queer υποκείμενα για τους εαυτούς τους σε συσχέτιση με την τηλεοπτική σειρά. Η τελευταία ασχολείται με ένα ευρύ φάσμα θεματικών που περιστρέφονται γύρω από τις εμπειρίες ομοφυλόφιλων υποκειμένων. Ζητήματα όπως ο τρόπος που βιώνουν τα υποκείμενα την εν-σωμάτωση και διακήρυξη της σεξουαλικότητας τους μέσω του coming out, ο κίνδυνος των ομοφοβικών εκδηλώσεων της ετεροκανονικότητας, οι σχέσεις που συνάπτουν τα queer υποκείμενα μεταξύ τους, οι οικογένειες που δημιουργούν και οι σχέσεις τους με τις βιολογικές τους οικογένειες, διαπερνούν συχνά την πλοκή της σειράς και αποτελούν ζητήματα τα οποία απασχολούν τα υποκείμενα κι εκτός σειράς, γεγονός που φάνηκε κι από τις εθνογραφικές συνεντεύξεις. Άλλες φορές με εναλλακτικούς τρόπους αφήγησης, κι άλλοτε εν-σωματώνοντας «παραδοσιακές» τεχνικές, στη σειρά συντελείται μία διαρκής αναπαράσταση των τρόπων με τους οποίους τα ομοφυλόφιλα υποκείμενα βιώνουν την καθημερινότητα τους συνδιαλεγόμενα με την εξουσία, είτε αυτή προέρχεται από τους επίσημους θεσμούς, είτε από την ετεροκανονικότητα η οποία είναι εμποτισμένη στον δημόσιο Λόγο. Οι αλλαγές στο πεδίο της συγγένειας, ωστόσο, παραμένουν περισσότερο στην επιφάνεια και δεν έρχονται σε απόλυτη ρήξη με το κυρίαρχο αφήγημα της συγγένειας.Τεκμήριο Μεταιχμιακές ταυτότητες και φαντασιακές συγγενειακότητες: το παράδειγμα του ελληνικού κινηματογράφου ("Άγγελος" και "Στρέλλα")(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2014) Παπαμιχελάκη, Μαρία Β.; Τουντασάκη, Ειρήνη; Γκέφου-Μαδιανού, Δήμητρα; Γέρος, Παναγιώτης; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΑντλώντας από τους Β. Anderson και V. Turner, η μελέτη αυτή διακρίνει «φαντασιακές συγγενειακότητες» να συνομιλούν και να διαπλέκονται με «μεταιχμιακές ταυτότητες» και να συγκροτούν ένα ιδιότυπο ιδεολογικό δίδυμο που, όχι μόνον παράγει πραγματικά αποτελέσματα, αλλά καθίσταται και μηχανισμός κοινωνικής αλλαγής. Οι ταινίες «Άγγελος» του Γ. Κατακουζηνού (1982) και «Στρέλλα» του Π. Κούτρα (2009) προσεγγίζονται σαν δέκτες και πομποί της εποχής τους και σαν ενδείκτες δράσης, αντίδρασης και διαντίδρασης. Μέσα από αυτό το πρίσμα, καλούνται να μας αποκαλύψουν πλευρές των ταυτοτήτων που συγκροτούνται στις οριογραμμές του «κανονικού» και του «μη κανονικού», καθώς και να αναδείξουν κάποιους από τους τρόπους με τους οποίους «μεταιχμιακές» υποκειμενικότητες διαπραγματεύονται την κοινωνική και πολιτική τους ύπαρξη. Καλούνται επίσης να σκιαγραφήσουν όψεις του «διανοητού», του «αδιανόητου» και του «αυτονόητου» γύρω από την οικογένεια, τη συγγένεια και τον έμφυλο και σεξουαλικό εαυτό των τελευταίων τριάντα χρόνων στην Ελλάδα, καθώς και τις ταλαντώσεις τους στο πλαίσιο μιας ευρύτερης διαδικασίας αλληλεπίδρασης, που ξεπερνά τα στενά χωρικά και πολιτισμικά όρια. Το δρων υποκείμενο αποδεικνύεται ιδιαίτερα δημιουργικό όταν κινείται στα τα διάκενα των κανονικοτήτων και όταν διαχειρίζεται τα κεφάλαια που διαθέτει, διαπραγματευόμενο την πολιτική του ύπαρξη. Πρόκειται για μια προϊούσα διαδικασία, η οποία ροκανίζει δειλά αλλά σταθερά την παντοκρατορία των βιολογικοποιημένων και φυσικοποιημένων μοντέλων ταυτότητας και συγγενειακότητας στη σύγχρονη Ελλάδα και παρακάμπτει τα κατεστημένα πρότυπα οικογενειακότητας και τη συμβολική αδιαλλαξία τους.Τεκμήριο Παιχνίδι και παιδικές ταυτότητες: η περίπτωση των 'pokemon'(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2014) Μισίου, Αργυρώ Μ.; Γκέφου-Μαδιανού, Δήμητρα; Γιαλούρη, Ελεάνα; Αγγελίδου, Αλίκη; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΗ παρούσα εργασία επιχειρεί να προσεγγίσει το πεδίο της παιδικής ηλικίας από τη σκοπιά της κοινωνικής ανθρωπολογίας, ως μια περίοδο της ζωής του ανθρώπου που δομείται και παράγεται μέσα σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτισμικό πλαίσιο. Δεδομένου ότι το παιχνίδι αποτελεί βασική μορφή επικοινωνίας κι έκφρασης, αλλά και ένα μέσο διάχυσης και μεταφοράς μηνυμάτων, συνιστά ενδιαφέρον αντικείμενο έρευνας για τις σπουδές της παιδικής ηλικίας. Ειδικότερα, η συγκεκριμένη μελέτη αποτελεί προϊόν εθνογραφικής έρευνας που διεξήχθη στην περιοχή της Δροσιάς Αττικής και αφορά στο παιχνίδι καρτών ‘πόκεμον’ μιας παρέας τεσσάρων παιδιών ηλικίας 9 ετών. Ως αρχικό μέρος της ανάλυσης τίθεται η διεξοδική ανάγνωση των θεωρητικών προσεγγίσεων των πεδίων της παιδικής ηλικίας και του παιχνιδιού. Ακολουθεί, μία παρουσίαση της γενικότερης φιλοσοφίας των πόκεμον που πλαισιώνει το παρόν εθνογραφικό παράδειγμα, κι έπειτα επιχειρείται μια σε βάθος διερεύνηση των δραστηριοτήτων του παιχνιδιού, της συλλογής και της ανταλλαγής των καρτών ‘πόκεμον’. Συνοψίζοντας, ως γενικότερος στόχος της παρούσας μελέτης καθίσταται η γνωριμία και η συνομιλία της κοινωνικής ανθρωπολογίας με τον κόσμο του παιδιού, το να ακουστεί δηλαδή ένας ανθρωπολογικός λόγος, διακριτός και ξεχωριστός πέραν όλων των άλλων (π.χ. ψυχολογικός, παιδαγωγικός), δίνοντας έμφαση στον λόγο των ίδιων των υποκειμένων.Τεκμήριο Στους τόπους της απώλειας: μια ιχνηλασία των οριακών τοπίων του ανάπηρου είναι στα Κέντρα Αποκατάστασης(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2014) Βούρτσης, Νεοκλής Α.; Μακρής, Γεράσιμος; Αγγελίδου, Αλίκη; Γέρος, Παναγιώτης; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΗ πεντάμηνη παραμονή μου σε Κέντρο Αποκατάστασης Αναπήρων, εξαιτίας της παραπληγίας μου, δημιούργησε ένα εθνογραφικό πεδίο, από όπου συνέλεξα στοιχεία από την συμμετοχική μου παρατήρηση και από τους λόγους του προσωπικού, των αναπήρων και των συγγενών τους. Κατέληξα, ότι αυτό που με ενδιέφερε ήταν να ερευνήσω, το τι γίνεται με τις ταυτίσεις των υποκειμένων «Πριν» (ταυτότητα) και «Μετά» (ετερότητα) το συμβάν της αναπηρίας. Διατηρούνται; Μεταμορφώνονται; Αμφισβητούνται; Ακυρώνονται; Τα Κέντρα Αποκατάστασης, ως κοινωνικός μικρόκοσμος, γίνονται τα συνοριακά φυλάκια του κοινωνικού σώματος. Εδώ διεξάγονται μάχες και τίθενται τα τείχη ανάμεσα σε εμάς και τους «άλλους». Οι τελετουργικές δράσεις, οι αναπαραστάσεις και φαντασιώσεις για το ανάπηρο σώμα, ως μιασματική απειλή, ως τερατωδία που προκαλεί τρόμο, λαμβάνουν θέση όπλων και στρατηγικών. Μάχονται για να εξουσιάσουν και να περιορίσουν την τρομοκρατική ετερότητα της αναπηρίας στο περιθώριο και ταυτόχρονα να μην επιτρέψουν την επαν-είσοδό της στο κοινωνικό ανήκειν. Τα ταυτοτικά σύνορα δεν είναι παρά τόποι απώλειας. Είναι εκεί, σε αυτά τα σύνορα της διάβασης, όπου ο ανάπηρος εκδύεται και αποποιείται των όποιων ταυτίσεών του. Έτσι, ως περιθωριακή οντότητα, δεν εντάσσεται ούτε στην προηγούμενη ταυτοτική του θέση, ούτε στην νεότερη. Δεν βρίσκεται απλώς «μεταξύ και ανάμεσα», αλλά επιπλέον δεν του παρέχεται η δυνατότητα επαναφοράς, διαβιεί μόνιμα σε μια κατάσταση συνοριακότητας, σε μια κατάσταση ταυτοτικής απώλειας. Πώς λοιπόν υποχρεώνεσαι να υπάρχεις ως άνθρωπος, ως σώμα, ως φύλο, ή να μην υπάρχεις, στους οριακούς αυτούς τόπους; Πώς βιώνεται η ανθρώπινη υποκειμενικότητα στο σύνορο μεταξύ ζωής και περίπου-ζωής; Πώς διεξάγονται οι μάχες ανάμεσα στην ταυτότητα και την ετερότητα; Και πώς τελικά τελούνται και βιώνονται οι αμφισβητήσεις, οι απώλειες των ταυτίσεων ανθρώπων όπως οι ανάπηροι;Τεκμήριο Αλβανοί μετανάστες στην Ελλάδα: ανθρωπολογικές προσεγγίσεις του μεταναστευτικού τους παρελθόντος και παρόντος στην Αθήνα. Ζητήματα ταυτότητας και ιδιότητας του πολίτη(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2014) Τζούλι, Μποράνα Λ.; Τσιμουρής, Γεώργιος; Μαρωνίτη, Νίκη; Νοταράς, Ανδρέας; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΣτο κείμενο αυτό επιχειρείται μια σύνοψη της αλβανικής μετανάστευσης με κατεύθυνση την Ελλάδα μέσα από την σκοπιά μιας ομάδας πληροφορητών αλλά και από το πρίσμα της αυτό-εθνογραφίας. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρονται οι λόγοι που οδήγησαν την μετανάστευση προς την Ελλάδα, ο τρόπος εισόδου τους (μεταναστευτικό παρελθόν) καθώς ακόμη και ο τρόπος που επηρεάστηκε η καθημερινότητά τους στην χώρα υποδοχής μέσα από το νομοθετικό πλαίσιο περί νομιμότητας και πολιτογράφησης τους. Τέλος, αναφέρονται οι σκέψεις, οι προσδοκίες, το πώς αισθάνονται και προσδιορίζονται αλλά και οι προσδοκίες τους για το μέλλον.Τεκμήριο Εκκλησία, Έθνος, Πατριωτισμός. Μια αμφιλεγόμενη σχέση : η περίπτωση της Φλώρινας(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2012) Τσέργα, Γκόλφω Η.; Νοταράς, Ανδρέας; Μαρωνίτη, Νίκη; Μακρής, Γεράσιμος; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΗ συγκεκριμένη εργασία εξετάζει την άνοδο του πολιτικού λόγου από την πλευρά των εκκλησιαστικών αρχών της χώρας από τη δεκαετία του 1990 και έπειτα. Κατά τη διάρκεια του παραπάνω χρονικού πλαισίου, η Εκκλησία και η θρησκεία απέκτησαν έναν ενεργό ρόλο στα πολιτικά πράγματα σε τέτοιο βαθμό ώστε να χρησιμοποιούν και πολιτικά μέσα αγώνα όπως συλλαλητήρια, δημοψηφίσματα (θέμα ταυτοτήτων) έως και δήλωση υποστήριξης πολιτικών υποψηφίων. Τα εθνικά θέματα της περιόδου εκείνης (ζήτημα της ονομασίας της Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας) κατείχαν μεγάλο μέρος της πολιτικής ατζέντας. Η εκκλησία φάνηκε να θέλει να διεκδικήσει τη διαχρονική της θέση ως παράγοντα εθνοδόμησης, αναπολώντας ταυτόχρονα το ρόλο της στις προ-νεωτερικές κοινωνίες. Έτσι, θεωρώντας πως κατέχει ακόμα την ίδια θέση που είχε στην προνεωτερική κοινωνία (ως θεματοφύλακας της ταυτότητας) υιοθέτησε την ίδια συμπεριφορά και απέκτησε δημόσιο λόγο, ο οποίος είχε ως βασικό άξονα την έννοια και αξία του πατριωτισμού. Ως παράδειγμα, χρησιμοποιούμε τη Φλώρινα, μια ακριτική πόλη, στην οποία η τοπική Εκκλησία έχει έντονη πολιτική δράση και εκφέρει δημόσιο πολιτικό λόγο και μάλιστα με τρόπο δυναμικό.Τεκμήριο Άγιος Παντελεήμονας Αχαρνών : αρνητικές διακρίσεις σε βάρος των μεταναστών στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2012) Γεωργαλής, Κωνσταντίνος Ν.; Οικονόμου, Λεωνίδας; Μακρής, Γεράσιμος; Γέρος, Παναγιώτης; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΑυτή η εργασία αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια τα οποία κατανέμονται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος ταυτίζεται με το πρώτο κεφάλαιο, ενώ το δεύτερο μέρος με τα υπόλοιπα. Στο πρώτο μέρος γίνεται λόγος κυρίως για θεωρητικές προσεγγίσεις των μεταναστεύσεων ενώ υπάρχουν και μερικές σύντομες ιστορικές αναφορές πάνω στις μεταναστεύσεις και στον ρατσισμό κατά των μεταναστών από τον 15ο αιώνα και μετά. Το δεύτερο μέρος δομείται γύρω από μια σύντομη εθνογραφική έρευνα η οποία συμπεριλαμβάνει δεκαέξι (16) επισκέψεις μου στον Άγιο Παντελεήμονα Αχαρνών. Αυτή η περιοχή ήρθε στο φως της δημοσιότητας κυρίως από το 2008 και έπειτα, εξαιτίας των αλλεπάλληλων βίαιων ρατσιστικών επιθέσεων που συνέβησαν εκεί. Η εργασία μου έδωσε έμφαση στην αρνητική στάση απέναντι στους μετανάστες, βασιζόμενη σε συνεντεύξεις με επτά «ντόπιους» κατοίκους του Αγίου Παντελεήμονα. Από τις συνεντεύξεις έγινε φανερό ότι παρόλο που μερικοί από τους ερωτηθέντες υποστήριζαν τις βίαιες συμπεριφορές εναντίον των μεταναστών, άλλοι ήταν αντίθετοι. Ακόμη, σύμφωνα με τις αφηγήσεις των συγκεκριμένων συνομιλητών, οι βίαιες πρακτικές κατά των μεταναστών προκλήθηκαν από υποστηρικτές της «Χρυσής Αυγής». Από τις συνεντεύξεις προέκυψε επίσης ότι μερικοί από τους «ντόπιους» με τους οποίους συνομίλησα «εθνικοποιούν» την εγκληματικότητα, τη βία, τον φόβο και την ανασφάλεια, σαν να πρόκειται για αντικείμενα που έφεραν μαζί τους στην Ελλάδα συγκεκριμένες ομάδες μεταναστών. Την ίδια ώρα γίνεται φανερό ότι τα παραπάνω δεν ισχύουν για όλους τους κατοίκους του Αγίου Παντελεήμονα. Σε γενικές γραμμές με αυτές τις συνεντεύξεις καθώς και με τη χρήση άλλων πηγών προσπάθησα να δείξω μερικούς από τους τρόπους μέσα από τους οποίους σημερινοί άνθρωποι μπορούν να δημιουργούν μια ρατσιστική στερεοτυπική κοσμοθεώρηση, ανάλογα με τις συνθήκες και βασισμένοι σε έννοιες όπως εθνικότητα, θρησκεία, ράτσα, φύλο, πολιτισμός / κουλτούρα, οικονομική κατάσταση.Τεκμήριο “Στη Σκιά του Μουσείου” : μνημεία, μνήμες και πολιτικές συγκρότησης του παρόντος στη Συνοικία Μακρυγιάννη(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2012) Φραγκουλοπούλου, Σοφία Β.; Γιαλούρη, Ελεάνα; Τουντασάκη, Ειρήνη; Μαρωνίτη, Νίκη; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΠολλαπλές χρονικότητες, η μνήμη, τα μνημεία και το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης στη "συνοικία Μακρυγιάννη" της Αθήνας.Τεκμήριο Ψυχιατρικές ταξινομήσεις και σεξουαλικότητα : μια κριτική ανθρωπολογική προσέγγιση(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2012) Σιώκος-Μητρόπουλος, Παναγιώτης Δ.; Γκέφου-Μαδιανού, Δήμητρα; Αθανασίου, Αθηνά; Σακέλλης, Γιάννης; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΣε αυτή τη διπλωματική εργασία, θα γίνει προσπάθεια κριτικής προσέγγισης των ψυχιατρικών ταξινομήσεων της σεξουαλικότητας από τη σκοπιά της ανθρωπολογίας. Πιο συγκεκριμένα η προσπάθεια εστιάζεται στο να αναδειχθεί η κοινωνική και πολιτισμική διάσταση των διαχωρισμών που κάνουν οι ευρωπαϊκοί και αμερικάνικοί κλάδοι ψυχικής υγείας ανάμεσα σε υγιείς και παθολογικές εκφράσεις της σεξουαλικότητας. Αυτό γίνεται κυρίως μέσα από τη παράθεση και ανάλυση διαφόρων ιστορικών στοιχείων, παραδειγμάτων εναλλακτικών μορφών σεξουαλικότητας και πολιτικών συγκρούσεων στο εσωτερικό των κλάδων αυτών.Τεκμήριο Τρώγοντας σε ένα πολωνικό εστιατόριο : φαγητό, μνήμη και κοινοτική ταυτότητα(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2012) Μπαρτζιώκας, Απόστολος Κ.; Γέρος, Παναγιώτης; Γκέφου-Μαδιανού, Δήμητρα; Γιαλούρη, Ελεάνα; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΤο φαγητό συνδέεται με όλες τις όψεις της κοινωνικής ζωής. Αποτελεί τη βάση κάθε οικονομίας και τον κεντρικό μοχλό στις πολιτικές στρατηγικές των κρατών και των νοικοκυριών. Το φαγητό τονίζει τις κοινωνικές διαφορές, τα όρια, τους δεσμούς και τις αντιφάσεις. Η κατανάλωση φαγητού συνιστά μια αέναη θέσπιση του φύλου, της οικογένειας και των σχέσεων στο εσωτερικό των κοινοτήτων. Το φαγητό είναι ζωή και η ζωή μπορεί να μελετηθεί και να κατανοηθεί μέσω του φαγητού (Counihan 1997: 1). Οι άνθρωποι καταναλώνουν την τροφή, εκτός από τα σπίτια τους, και στα εστιατόρια. Τα εστιατόρια αποτελούν χώρους συνεστίασης στους οποίους οι άνθρωποι μπορούν να περάσουν ένα μεγάλο χρονικό διάστημα της ημέρας τους. Είναι ο τόπος στον οποίο απαντώνται όλα τα χαρακτηριστικά της ζωής όπως οι μορφές ανταλλαγών, η παραγωγή και ο συμβολισμός πίσω από την κατανάλωση, οι διατροφικές συνήθειες, η πατρίδα, η οικογένεια, η ταυτότητα, η μνήμη, τα εθνικά πιάτα, η παράδοση, η ιστορία και ο πολιτισμός. Οι David Berris και David Sutton αποκαλούν τα εστιατόρια «ολικά κοινωνικά φαινόμενα» (2007: 1). Αν και στα εστιατόρια οι σχέσεις των ατόμων διέπονται από τους νόμους της αγοράς, ταυτόχρονα τα εστιατόρια αντανακλούν σχέσεις συγγένειας και αποτελούν τοποθεσίες για την άσκηση πρακτικών κοινωνικής διάκρισης. Συμβάλλουν στην επανεπιβεβαίωση του τοπικού και αποτελούν ένα μικρόκοσμο κοινωνικών και συμβολικών διεργασιών που επικεντρώνονται στο σχηματισμό και τη συντήρηση των ταυτοτήτων, μέσα σε ένα πλαίσιο αισθητηριακών περιβαλλόντων (Berris και Sutton 2007: 3). Στα εστιατόρια, η επαναδιαπραγμάτευση των ταυτοτήτων καθώς και η παγίωσή τους, γίνεται μέσω της διαδικασίας της κατανάλωσης της τροφής. Στην εργασία αυτή εξετάζω την τροφή και τους λόγους περί «ανήκειν» των Πολωνών στην Αθήνα. Χρησιμοποιώ την τροφή ως ένα μέσο για να εξερευνήσω τις παρελθοντικές και παροντικές εμπειρίες των Πολωνών, τη σχέση ανάμεσα στην τροφή και την ταυτότητα, καθώς και να μιλήσω για έννοιες όπως η «αυθεντικότητα», η «παράδοση», η «μνήμη» και η «νοσταλγία» σε σχέση με την τροφή. Για τους σκοπούς της εργασίας αυτής, εξετάζω τα παραπάνω ζητήματα μέσα από την επιτόπια έρευνά μου στο εστιατόριο «U Ruzgara». Κάθε κουζίνα/τροφή έχει να μας διηγηθεί και μια ιστορία. Η τροφή των Πολωνών μας λέει την ιστορία ενός λαού σχετικά με τη μετανάστευσή του. Σε αυτό το άρθρο επιχείρησα να παρουσιάσω, θεωρητικά και εθνογραφικά, κάποιους από τους τρόπους με τους οποίους οι Πολωνοί της Αθήνας επανακατασκευάζουν το συναίσθημα του «ανήκειν» σε μια κοινότητα και προβάλλουν τη διαφορετικότητά τους από τον κυρίαρχο και γηγενή πολιτισμό και πληθυσμό. Υποστήριξα ότι η τροφή και διάφορες κοινωνικές πρακτικές που περιστρέφονται γύρω από αυτήν, όπως η ετοιμασία, το σερβίρισμα, η κοινωνικότητα που αναπτύσσεται γύρω από το φαγητό, αποτελούν οχήματα και μέσα για την ανάδειξη της μνήμης και της ταυτότητας της πολωνικής κοινότητας στην Αθήνα. Μια κεντρική ιδέα εδώ αποτελεί το γεγονός ότι μέσω της τροφής οι Πολωνοί της Αθήνας αναδεικνύουν τις ιδέες της διαφοράς και της ομοιότητας σε σχέση με την τροφή και τις μαγειρικές πρακτικές. Δείχνω το πώς οι Πολωνοί της Αθήνας δομούν, μέσω της τροφής, το συναίσθημα του «ανήκειν», ενώ ταυτόχρονα κατασκευάζουν το χρόνο, τον τόπο και τη μνήμη της κοινότητάς τους. Σημαντικό είναι εδώ το ερώτημα γιατί το φαγητό και η τροφή παίζει τόσο σημαντικό ρόλο στην κατασκευή της ταυτότητας. Το ερώτημα αυτό στάθηκε η αφορμή για να μιλήσω σχετικά με το συναίσθημα του «ανήκειν» και την ταυτότητα διαμέσου της τροφής και των κοινωνικών γεγονότων που συνοδεύουν την κατανάλωση της τροφής. Μέρος του θεωρητικού και εθνογραφικού υλικού μάς δείχνει ότι η προετοιμασία της τροφής, η κατανάλωσή και η ανταλλαγή της αποτελούν καθημερινές πρακτικές μέσω των οποίων τα άτομα δηλώνουν το πού ανήκουν. Όλα αυτά μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η τροφή και οι διατροφικές πρακτικές έχουν κυρίαρχο ρόλο στη δημιουργία των ταυτοτήτων. Η τροφή αντιστέκεται και δημιουργεί συνέχειες και συνδέσεις με το κοντινό και μακρινό παρελθόν. Οι Πολωνοί της Αθήνας υποστηρίζουν την «πολωνικότητά» τους μέσω της κατανάλωσης εθνικών παραδοσιακών φαγητών. Στην περίπτωση αυτή, ολόκληρη η διαδικασία που περιστρέφεται γύρω από την τροφή λειτουργεί ως μια γέφυρα για να συνδέσουν το παρελθόν με το παρόν τους. Οι Πολωνοί της Αθήνας, οι οποίοι αποτελούν μια μειονότητα στη διασπορά, επιλέγουν να θυμούνται την παράδοσή τους και να ανακατασκευάζουν την πολιτισμική τους διακριτότητα διαμέσου της κατανάλωσης πολωνικού φαγητού. Για αυτούς, η τροφή αποτελεί μια καθημερινή «πολιτισμική αντίσταση». Τρώνε διαφορετικό φαγητό διότι αισθάνονται διαφορετικοί από τους άλλους. Η τροφή χρησιμοποιείται ως μια στρατηγική για να κρατήσουν οι μετανάστες Πολωνοί ζωντανή τη διακριτότητά τους και να ανασυγκροτήσουν την ταυτότητά τους. Για τους Πολωνούς της Αθήνας, η τροφή και η μαγειρική αποτελούν, επίσης, καθημερινά οχήματα για να θυμηθούν το παρελθόν τους και να το συνδέσουν με το παρόν που ζουν μέσα σε ένα, σχετικά, μη οικείο περιβάλλον. Η τροφή χρησιμεύει εδώ ως ένας κώδικας για την κατανόηση των συνθηκών των Πολωνών, τόσο στο παρόν όσο και στο παρελθόν. Οι Πολωνοί της Αθήνας θέλουν να αναγνωρίζονται ως τέτοιοι, θέλουν να διατηρήσουν «το παρελθόν τους» όπως και την «παράδοσή τους». Στη διαδικασία αυτή, το να τρως μαζί με άλλους ομοεθνείς στο εστιατόριο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, διότι με αυτό τον τρόπο δημιουργείς, ενδυναμώνεις και διατηρείς την ανάγκη ή την επιθυμία να «ανήκεις» σε μια διακριτή κοινότητα. Είδαμε ότι η διαδικασία της μνήμης συνδέεται άρρηκτα με τα υλικά στοιχεία της τροφής και συμβαίνει πάντοτε σε αλληλεπίδραση με τις αισθήσεις εκείνων που γεύονται και μυρίζουν το φαγητό. Η σύνδεση μεταξύ τροφής και εθνικής μνήμης είναι πολύ ισχυρή τόσο ανάμεσα στα άτομα όσο και στην κοινότητα. Τα άτομα ανακαλούν τις μνήμες οικείων φαγητών, ενώ χρησιμοποιούν τις αφηγήσεις σχετικά με την τροφή για να αναδομήσουν το παρελθόν, για να μιλήσουν για το παρόν και να φανταστούν το μέλλον τους. Οι μνήμες και οι αφηγήσεις σχετικά με την τροφή αποτελούν διαδικασίες για την κατασκευή του χρόνου και του χώρου. Ωστόσο, η διαδικασία της ανακατασκευής μιας οποιαδήποτε κοινοτικής ταυτότητας δεν είναι ποτέ απαλλαγμένη από εσωτερικές διαφοροποιήσεις. Είδαμε ότι από την πλευρά των μεσήλικων και ηλικιωμένων Πολωνών εκφράζεται μια έντονη επιθυμία και ανάγκη για την ανασυγκρότηση μιας πολωνικής ταυτότητας στην Αθήνα μέσω της κατανάλωσής εθνικών πιάτων στο περιβάλλον ενός πολωνικού εστιατορίου. Από την πλευρά των νέων Πολωνών, αντίθετα, οι οποίοι δεν έχουν κάποιο σημείο αναφοράς σε μια φαντασιακή ταυτότητα που να εδράζεται σε βιωματικές εμπειρίες από την «πατρίδα», εκφράζεται μάλλον μια αδιαφορία για το «παραδοσιακό πολωνικό φαγητό» και μάλιστα σε συνθήκες κοινωνικότητας με ομοεθνείς τους. Αυτή δεν είναι η μοναδική διαφοροποίηση που διαπερνά εσωτερικά την πολωνική κοινότητα της Αθήνας. Οι κοινωνικές εκδηλώσεις που διοργανώνονται στο εστιατόριο, όπως οι διαγωνισμοί μαγειρικής και τα πάρτι καραόκε, συνιστούν σημαντικές στιγμές για την κατασκευή των ταυτοτικών δεσμών αλλά και τον τονισμό των κοινοτικών ορίων. Ταυτόχρονα, όμως, αποτελούν και πεδία στα οποία εκφράζονται, ή και κατασκευάζονται, ασυμμετρίες και ιεραρχίες που αφορούν στις έμφυλες σχέσεις, την ταξική διαφορά και το κοινωνικό status. Το φαγητό, οι συνταγές και οι διατροφικές πρακτικές των κοινωνικών ομάδων μπορούν να μας πουν πολλά πράγματα σχετικά με το πώς και γιατί οι άνθρωποι σκέφτονται, ενεργούν και αναγνωρίζουν τους εαυτούς τους με συγκεκριμένους τρόπους. Η τροφή, όπως υποστηρίζει και ο Caplan (1997: 3), οριοθετεί τις κοινωνικές σχέσεις, την εξουσία, τις εντάξεις και τους αποκλεισμούς, τις πολιτισμικές ιδέες σχετικά με την ιεραρχία και το ανθρώπινο σώμα. Οι πρακτικές που συνδέονται με την τροφή μάς δείχνουν γιατί οι άνθρωποι επιλέγουν συγκεκριμένες ταυτότητες, ενώ ταυτόχρονα αρνούνται κάποιες άλλες στην καθημερινή τους ζωή.Τεκμήριο Πειθαρχώντας τη γυναικεία επιθυμία : φύλο, σεξουαλικότητα και σχέσεις εξουσίας. Η λεσβιακή καθημερινότητα της Αθήνας.(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2012) Χριστοφιλάκη, Μαριάννα Π.; Αθανασίου, Αθηνά; Παπαγαρουφάλη, Ελένη; Τουντασάκη, Ειρήνη; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΤεκμήριο Πολιτισμική κατασκευή της «Ευρώπης»: δημιουργία μιας κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας και ενός κοινού ευρωπαϊκού πολιτισμού, ο ρόλος και τα όρια του έθνους-κράτους και η θέση των μεταναστών και των προσφύγων στο πλαίσιο της Ε.Ε..(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2008-09) Βεργίνη, Σοφία; Γιαλούρη, Ελεάνα; Αγγελίδου, Αλίκη; Μακρής, Γεράσιμος; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΤεκμήριο Το σώμα της εξουσίας στο “Φθινόπωρο του Πατριάρχη” του Gabriel Garcia Marquez(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2008-09) Τσιγάρα, Μαρία; Αστρινάκη, Ουρανία; Αθανασίου, Αθηνά; Οικονόμου, Λεωνίδας; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΤεκμήριο Σεξισμός και ρατσισμός εντός των σχολικών τοίχων: το συμβάν της Αμαρύνθου(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2009) Χατζή, Παρασκευή; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΤεκμήριο Εθελοντικά μαθήματα και διαπολιτισμικότητα: γενικές παρατηρήσεις για τη γλωσσική πολιτική στην Ελλάδα και η επιτόπια έρευνα στα "πίσω θρανία"(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2008-09) Τσιάντη, Παρασκευή; Τσιμουρής, Γεώργιος; Αγγελίδου, Α.; Τουντασάκη, Ειρήνη; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΤεκμήριο Παραγωγικές μορφές βίας: το παράδειγμα της παλαιστινιακής αντίστασης(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2018) Δούση, Ευθυμία Ε.; Αθανασίου, Αθηνά; Riboli, Diana; Αβραμοπούλου, Ειρήνη; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΣτην παρούσα εργασία επιχειρείται μια πρώτη ανάγνωση της πολιτικής οικονομίας του σώματος μέσα από το σύνολο των αναπαραστάσεων και των σχέσεων που ρυθμίζονται με άξονα το σώμα αλλά και εγγράφονται σ’ αυτό. Μέσα από τις μεταφορικές χρήσεις του σώματος του αντιστεκόμενου παλαιστίνιου άνδρα και τη βία «εν σώματι», άλλοτε με την «παθητική» της μορφή, αυτή που υφίσταται ο Παλαιστίνιος από τις στρατιωτικές δυνάμεις του Ισραήλ και άλλοτε με την «ενεργητική», αυτή που ασκεί ο ίδιος στο σώμα του, όπως στην περίπτωση των «μαρτύρων-βομβιστών αυτοκτονίας», εξετάζεται πως το κακοποιημένο σώμα μετασχηματίζεται αποτελώντας κεντρικό σημείο αλληλεπίδρασης διαφόρων περιφερειακών ταυτίσεων, εθνικών, θρησκευτικών, ταξικών αλλά κυρίως έμφυλων. Στο πλαίσιο της συστηματικής βίας και της εγκαθίδρυσης της «φυσικότητας» της κατοχής των παλαιστινιακών εδαφών από το Ισραήλ, τα σώματα των ανδρών, τα έμφυλα σώματα που αντιστέκονται, αποκτούν «σημασίες» αποτελώντας ένα πεδίο επιτελεστικού ανταγωνισμού, ένα πεδίο διαρκών και δυναμικών σχέσεων εξουσίας, επιθυμίας, αποποίησης, διαφοράς, ταύτισης, εκτοπισμού και αντιδικίας. Μέσα από την ανάγνωση των κακοποιημένων ή και θανατωμένων σωμάτων των ανδρών της Παλαιστίνης πραγματοποιείται ταυτόχρονα μια σύγκριση με το γυναικείο σώμα της εγκύου, μητέρας, κόρης, αδελφής Παλαιστίνιας, προκειμένου να επεξεργαστούμε την ιδέα της «υλο-ποίησης» των σωμάτων που αποκτούν σημασία (αρρενωπότητα, εθνική ταυτότητα, αντίσταση) σύμφυτη με την παραγωγικότητα μιας βίας που εγγράφεται στην επιφάνειά τους, τα νοηματοδοτεί εκ νέου και τα επιβεβαιώνει ως συμβολικά ιδεώδη. Η υλικότητα του ατομικού σώματος του Παλαιστίνιου άνδρα έχει ιστορία και δεν είναι άλλη από την ιστορία της αντίστασης του συλλογικού σώματος, άλλοτε φαντασιακού (έθνος) και άλλοτε πραγματικού (οικογένεια, οργανώσεις, πολιτική κοινότητα, αθλητική κοινότητα). Το σώμα του άνδρα Παλαιστίνιου αποκτά μια λογοθετικότητα καθώς παράγει ένα διαφορετικό νόημα πέραν των δυτικών προκατανοήσεων σε σχέση με τους όρους συγκρότησης της ατομικής «ταυτότητας». Εισαγόμενος σ’ ένα μόνιμο κύκλο βίας από τη γέννησή του ο Παλαιστίνιος υπεξούσιος (subaltern), ανίκανος να μιλήσει ή και να ακουστεί (σ)τη γλώσσα μας, έχοντας εγκαταλείψει την κοινότητά του· και χωρίς κοινότητα, αποκλεισμένος, χωρίς την ιδιότητα του πολίτη χρησιμοποιεί και χρησιμοποιείται από το σώμα του αντιπροσωπεύοντας με τον πλέον απόλυτο και συνάμα ακραίο τρόπο το τραύμα που σημαδεύει τον τοκετό της γέννησης ενός μελλοντικού κράτους και του ανδρικού «εγώ» και θέτει υπό αμφισβήητση όλες τις κατασκευές της νεωτερικότητας σε σχέση με το κράτος, τη βία, την ταυτότητα, το έθνος, τον τόπο κ.α.. Παράλληλα, ο Παλαιστίνιος άνδρας θα εμφανιστεί ως ο απόλυτος Άλλος του δυτικού πολιτισμού, προβληματοποιώντας το ίδιο το σώμα και πολιτικοποιώντας την αφηρημένη υλικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Αναλύοντας τη σημασία του σώματος άλλοτε επιθετικού και άλλοτε θραυσμένου απομακρυνόμαστε από τις δυτικές αναπαραστάσεις και στεκόμαστε στα κίνητρα της βίας προσεγγίζοντας αυτή μάλλον ως κατάσταση παρά ως έννοια. Μέσα από τη μέθοδο της βιβλιογραφικής επισκόπησης αναζητούμε εκείνες τις εμπειρίες και την ενσωματωμένη σ’ αυτές εμπρόθετη δράση (agency) για να κατανοήσουμε την πολυπλοκότητα της βίας και τη διαδικασία της υποκειμενοποίησης του αντιστεκόμενου εαυτού μέσα από σχέσεις «διαφοράς» και εξουσίας. H βία στο πλαίσιο της σύγκρουσης αυτής δεν είναι παρά η «ίδια η φιλοσοφία της ιστορίας της» καθώς μόνο μέσα από την ιστορικοφιλοσοφική ανάγνωσή της καθίσταται δυνατή η αξιολόγησή της στο υπό εξέταση συγκείμενο.Τεκμήριο Ψηφιακή σεξεργασία και οικονομία πλατφόρμας: η εργασία στις πλατφόρμες διανομής σεξουαλικού περιεχομένου(Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 2022) Αγγελιδάκης, Νικόλαος Γ.; Κόφτη, Δήμητρα; Αγγελίδου, Αλίκη; Πετρίδης, Πέτρος; Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής ΑνθρωπολογίαςΗ ανάδυση των ψηφιακών τεχνολογιών την τελευταία εικοσαετία επέφερε αλλαγές σε όλους τους τομείς της παγκόσμιας οικονομίας φέρνοντας στο προσκήνιο ένα νέο μοντέλο επιχειρηματικότητας, την ψηφιακή πλατφόρμα. Τα εργαζόμενα άτομα στο σεξ, εκμεταλλευόμενα τις παροχές των ψηφιακών τεχνολογιών και του διαδικτύου, προσαρμόζουν και προσαρμόζονται στις νέες αυτές εξελίξεις διαμορφώνοντας νέες μορφές έμμεσης σεξεργασίας, όπως η παραγωγή ψηφιακού σεξουαλικού περιεχομένου. Σε αυτή την εργασία, ακολουθώ τα ψηφιακώς σεξεργαζόμενα υποκείμενα και αντλώντας από τα εργασιακά τους βιώματα προσπαθώ να αντιληφθώ τα κίνητρά τους, πώς η εργασία τους αυτή συνυπάρχει με άλλες μορφές εργασίας μέσα στον εργασιακό τους βίο, τι προβλήματα αντιμετωπίζουν και πώς οργανώνονται απέναντι σε αυτά.